Theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 và Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, để thực hiện mục tiêu giảm nghèo về pháp luật, ngày 08/12/2023, Bộ Tư pháp đã ban hành 02 văn bản hướng dẫn số 6079/BTP-TGPL và số 6080/BTP-TGPL về thực hiện các hoạt động trợ giúp pháp lý trong các Chương trình Mục tiêu quốc gia, giúp đồng bào các dân tộc thiểu số kịp thời tiếp cận và thụ hưởng các hoạt động trợ giúp pháp lý có chất lượng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp khi gặp vướng mắc về pháp luật.

Căn cứ vào Kế hoạch số 66/KH-UBND ngày 31/01/2024 và Kế hoạch số 159/KH-UBND ngày 12/3/2024 của UBND tỉnh Lào Cai về tổ chức, triển khai thực hiện một số nội dung thuộc các Chương trình Mục tiêu quốc gia trên địa bàn tỉnh, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Lào Cai đã xây dựng Kế hoạch số 33/KH-TTTGPL ngày 14/3/2024 về triển khai thực hiện các hoạt động trợ giúp pháp lý (TGPL) trong các Chương trình Mục tiêu quốc gia năm 2024.  

Hội nghị tập huấn điểm tại huyện Bát Xát

Với tổng nguồn lực được cấp để thực hiện trong năm 2024 là 643 triệu đồng, Trung tâm TGPL đã triển khai đồng bộ tới các phòng nghiệp vụ, các Chi nhánh TGPL, phối hợp với phòng Tư pháp, phòng Dân tộc, Hội phụ nữ và các tổ chức đoàn thể của thôn/xã trên địa bàn, tổ chức thực hiện được 101 đợt truyền thông điểm (bằng 202 buổi) nói chuyện chuyên đề phổ biến pháp luật, cung cấp thông tin truyền thông trực tiếp điểm về trợ giúp pháp lý tới 202 điểm thôn, xã nghèo và đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh với hơn với 7.754 lượt người tham dự, tiếp nhận tư vấn và giải thích pháp luật cho 918 trường hợp là người dân nghèo và những người yếu thế có vướng mắc tại các buổi truyền thông. 

Qua các đợt truyền thông trực tiếp điểm, các trợ giúp viên pháp lý, báo cáo viên pháp luật của Trung tâm và các Chi nhánh đã truyền thông các quy định của Luật TGPL năm 2017 và các văn bản hướng dẫn; lồng ghép phổ biến các quy định pháp luật về mua bán người, về các hành vi có liên quan đến ma túy, thủ đoạn lừa đảo qua giao dịch dân sự, các quy định về hôn nhân và gia đình… giúp người dân nghèo được tiếp cận các thông tin về pháp luật và những hiểu biết về chính sách trợ giúp pháp lý, kịp thời thụ hưởng hoạt động trợ giúp pháp lý khi có vướng mắc pháp luật; cung cấp các mẫu đơn yêu cầu TGPL cùng với địa chỉ, số điện thoại của Trung tâm và các Chi nhánh TGPL trên địa bàn để người dân biết tìm đến tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý khi có nhu cầu. Ngoài ra, các trợ giúp viên pháp lý còn giải thích, tháo gỡ nhiều vướng mắc về pháp luật xảy ra trong cuộc sống thường ngày cho người dân tại các buổi truyền thông.

Bên cạnh các đợt truyền thông điểm, Trung tâm còn xây dựng chương trình và tổ chức thành công 05 Hội nghị tập huấn điểm về tiếp cận trợ giúp pháp lý  tại địa bàn các huyện nghèo Bát Xát, Bảo Thắng, Mường Khương, Si Ma Cai và thành phố Lào Cai cho 359 đại biểu là các trưởng thôn, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng, cán bộ cơ sở… đây là những người có khả năng thông tin, giải thích về trợ giúp pháp lý và giới thiệu người dân đến địa chỉ của Trung tâm và các Chi nhánh trực thuộc Trung tâm trên địa bàn khi có nhu cầu. 

Qua hội nghị, các đại biểu đã được tiếp cận về các quy định của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 qua tài liệu hướng dẫn, qua các tình huống giả định và bộ 30 câu hỏi trắc nghiệm về những trường hợp liên quan đến phạm vi, lĩnh vực, đối tượng thụ hưởng và người thực hiện trợ giúp pháp lý; đặc biệt là 8 quy trình điện tử trong giải quyết thủ tục hành chính đối với lĩnh vực trợ giúp pháp lý, trong đó có quy trình yêu cầu TGPL được đăng tải trên phần mềm Cổng dịch vụ công trực tuyến của tỉnh theo Quyết định số 1117/QĐ-UBND ngày 14/5/2024 của Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai. Ngoài ra, các đại biểu còn biết được trách nhiệm của UBND xã/phường/thị trấn trong việc giới thiệu, thông tin về trợ giúp pháp lý, biết hoàn thiện nội dung các biểu mẫu về thủ tục yêu cầu TGPL, đơn rút yêu cầu TGPL, mẫu giấy giới thiệu về TGPL,… làm cầu nối giữa người dân với tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý khi có vướng mắc về pháp luật.

Công tác giảm nghèo về pháp luật được Trung tâm TGPL thực hiện trự tiếp tại địa bàn các thôn/bản đặc biệt khó khăn, tuy nhiên việc nắm bắt, hiểu biết về chính sách trợ giúp pháp lý của một số người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn một số hạn chế, bởi thực tế vẫn còn nhiều người dân nghèo không được đi học, không biết chữ, không thông thạo tiếng phổ thông, việc trao đổi thông tin còn phải thông qua phiên dịch.

Bước sang năm 2025, Trung tâm tiếp tục ban hành các văn bản và hướng dẫn triển khai có hiệu quả các hoạt động trợ giúp pháp lý, nhằm nâng cao nhận thức, thông tin về trợ giúp pháp lý và tăng cường khả năng thụ hưởng dịch vụ trợ giúp pháp lý tới người dân nghèo, người yếu thế, đồng bào các dân tộc thiếu số và miền núi nghèo thuộc địa bàn các thôn, xã vùng III trong tỉnh, đảm bảo chính sách an sinh xã hội, giảm nghèo nhanh về pháp luật, kết nối với các vùng phát triển, thu hẹp khoảng cách giữa đồng bằng với miền núi, vùng cao./.