Hiện nay xâm hại tình dục trẻ em đang là vấn đề nhức nhối gây bức xúc trong dư luận xã hội bởi lẽ trẻ em là nhóm dễ bị tổn thương nhất và cần được bảo vệ. Khi trẻ bị xâm hại tình dục sẽ không chỉ là nỗi đau về thể xác mà còn là nỗi đau về tinh thần. Bảo vệ trẻ em khỏi xâm hại là trách nhiệm của mỗi gia đình, mỗi người dân và toàn xã hội, thể hiện sự quan tâm và thương yêu các em. Trẻ em chính là tương lai của đất nước, vì vậy các em cần được lớn lên trong môi trường xã hội an toàn, được pháp luật bảo vệ.

Trong những năm qua, hoạt động trợ giúp pháp lý (TGPL) cho trẻ em khi bị xâm hại tình dục đã kịp thời bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em. Dưới sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở Tư pháp và sự hướng dẫn về nghiệp vụ của Cục Trợ giúp pháp lý - Bộ Tư pháp, công tác trợ giúp pháp lý cho trẻ em trên địa bàn tỉnh Lào Cai luôn được Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh quan tâm thực hiện hiệu quả nhằm bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em bị xâm hại tình dục và góp phần duy trì trật tự an toàn xã hội tại địa phương.

Từ đầu năm 2023 đến nay, Trung tâm đã tiếp nhận và thực hiện trợ giúp pháp lý cho trẻ em tổng số 81 vụ việc, trong đó, số vụ bảo vệ cho bị hại trong vụ án xâm hại về tình dục là 44 vụ (chiếm tỷ lệ 54,3%).

Một số trường hợp trẻ em bị xâm hại mà trung tâm đã cử trợ giúp viên pháp lý tham gia bảo vệ như vụ việc của em N.T.M.T sinh ngày 19/11/2010 ở xã C.K, huyện Văn Bàn, bị đối tượng B.Đ.Q sinh năm 1991 thực hiện hành vi hiếp dâm. Vì Q và anh C là bố của cháu T có mối quan hệ bạn bè, nên đối tượng Q có đến nhà bố của cháu T chơi và uống rượu rồi ngủ lại gia đình. Đến khoảng 01 giờ đêm, Q đã nảy sinh ý định giao cấu với cháu T và vào ôm cháu thì cháu tỉnh giấc đi ra phòng khách nằm, nhưng Q vẫn cố tình thực hiện hành vi hiếp dâm cháu T (cháu T mới được 13 tuổi 01 tháng 24 ngày), sau đó cháu T đã nói cho bố biết và trình báo cơ quan công an. Ngày 23/4/2024, B.Đ.Q đã bị TAND huyện Văn Bàn xét xử với mức án nghiêm khắc là 10 năm tù theo điểm a khoản 1 điều 142 Bộ luật hình sự tội Hiếp dâm người dưới 16 tuổi, trước đó trong quá trình giải quyết vụ án thì B.Đ.Q đã tác động gia đình bồi thường cho bị hại số tiền là 50 triệu đồng.

Trường hợp của em L.T.P.L sinh ngày 25/5/2013 ở thị trấn K.Y, huyện Văn Bàn bị đối tượng H.V.B thực hiện hành vi dâm ô. Do có mối quan hệ tình cảm với bà nội của cháu L nên đối tượng B đã thường xuyên lên nhà bà nội của cháu L chơi, ăn cơm và ngủ tại đó. Lợi dụng lúc bà nội của cháu L đi vắng, đối tượng B đã nảy sinh ý định và thực hiện hành vi dâm ô với cháu L để thỏa mãn dục vọng cá nhân (khi đó cháu L mới được 10 tuổi 9 tháng 06 ngày), hành vi của đối tượng B đã làm ảnh hưởng, tổn thương đến sự phát triển bình thường về thể chất và tâm sinh lý của cháu. Tháng 6/2024, Tòa án nhân dân huyện Văn Bàn đã xử phạt bị cáo H.V.B mức án nghiêm khắc là 2 năm 4 tháng tù về tội Dâm ô với người dưới 16 tuổi theo khoản 1 điều 146 Bộ luật hình sự, buộc H.V.B bồi thường tổn thất tinh thần cho cháu L số tiền 15 triệu đồng.

Đây chỉ là 2 trong số nhiều vụ án liên quan đến xâm hại tình dục trẻ em thời gian qua trên địa bàn tỉnh đã được Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Lào Cai tiếp nhận và cử trợ giúp viên tham gia tố tụng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các trẻ em bị xâm hại. Qua các vụ việc được trung tâm tiếp nhận và thực hiện TGPL cho thấy, hầu hết đối tượng xâm hại các em là người thân, người quen biết; cá biệt có một số vụ việc trẻ em bị xâm hại bởi hàng xóm, bạn bè của bố hay là chính bố đẻ... Việc xâm hại tình dục xảy ra ở nhiều địa bàn khác nhau, cả vùng nông thôn và cả thành phố, thị xã, nơi có điều kiện kinh tế, xã hội phát triển.

Nhờ có cơ chế phối hợp với cơ quan tiến hành tố tụng, nên khi có vụ việc xảy ra và có trẻ em bị xâm hại thuộc diện TGPL, các điều tra viên cơ quan điều tra đã kịp thời thông tin, thông báo cho Trung tâm để cử trợ giúp viên pháp lý tham gia tố tụng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các em ngay từ đầu.

Truyền thông về trợ giúp pháp lý cho trẻ em tại Trung tâm công tác xã hội tỉnh Lào Cai

Để hoạt động TGPL cho trẻ em được kịp thời và có hiệu quả hơn trong thời gian tới, cần tiếp tục có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan (cơ quan tiến hành tố tụng, các cơ quan, đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội, các cơ sở hỗ trợ, trợ giúp, bảo vệ trẻ em và chính quyền cơ sở) để sớm phát hiện các em là nạn nhân, đồng thời thông tin để thực hiện TGPL kịp thời cho các em; Cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật về chăm sóc, giáo dục, bảo vệ trẻ em và phòng chống xâm hại tình dục trẻ em cho nhân dân đặc biệt là đưa các quy định của pháp luật này tuyên truyền trong trường học, giáo dục cho các em những kỹ năng cơ bản có thể tự bảo vệ mình trước nguy cơ bị xâm hại tình dục, tăng cường truyền thông về trợ giúp pháp lý để nâng cao nhận thức pháp luật cho người dân, và gia đình có con em bị xâm hại biết và tìm đến Trung tâm TGPL và các chi nhánh trực thuộc để được trợ giúp pháp lý kịp thời.