Ngày 09/12/2023, tại trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và THCS xã Tả Van, thị xã Sa Pa, dưới sự phối hợp giữa Chi đoàn Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam, Chi đoàn Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai và các chi đoàn: Viện KSND tỉnh Lào Cai, Sở Tư pháp tỉnh Lào Cai (Trung tâm Trợ giúp pháp lý), TAND thị xã Sa Pa, đã mở thành công phiên tòa giả định xét xử vụ án về động vật hoang dã. Theo cáo trạng, vào ngày 14/6/2020, Lương Quang Long có gặp và quen một người đàn ông Trung Quốc tên Hảo. Trong quá trình nói chuyện, Hảo thuê Long vận chuyển 7 cá thể tê tê từ huyện Giang Tây, tỉnh Thuận Hòa lên huyện Giang Đông giao cho khách hàng là Trần Quang Phương với tiền công là 20 triệu đồng. Long đồng ý và rủ thêm Giàng Quang Huy cùng tham gia. Ngày 16/6/2023, Long và Huy đến chỗ Hảo nhận 2 bao tải bên trong chứa 7 cá thể tê tê vận chuyển về huyện Giang Đông giao cho Phương. Tuy nhiên, khi Long và Huy đang giao hàng cho Phương thì bị cơ quan chức năng bắt quả tang, thu giữ toàn bộ tang vật. Căn cứ theo điểm a khoản 2 điều 244 Bộ luật hình sự năm 2015, đã xử phạt bị cáo Trần Quân Phương 9 năm tù, bị cáo Lương Quang Long 6 năm tù, bị cáo Giàng Văn Huy 5 năm 6 tháng tù về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

Quang cảnh phiên toà giả định

 Phiên tòa nhằm mục đích tuyên truyền và nhằm ngăn chặn các hành vi xâm phạm quy định của nhà nước về sự cân bằng sinh thái, đa dạng sinh học bảo tồn và duy trì phát triển các loại động vật hoang dã, quý hiếm trong môi trường sinh thái, gây ảnh hưởng trực tiếp đến loài Tê tê Manis javanica có tên trong phụ lục I Công cước CITES thuộc động vật nguy cấp, quý hiếm cần được bảo vệ.

 Để ngăn chặn, cần tuyên truyền pháp luật khả năng tiếp cận thông tin một cách chính xác, cần có nhiều chương trình phổ biến pháp luật dưới mọi hình thức, kể cả hình thức sân khấu hóa các phiên tòa giả định đến đồng bào dân tộc thiểu số để họ nâng cao kiến thức pháp luật.

 Đến dự phiên tòa có đông đủ bà con xã Tả Van cùng các học viên của lớp tập huấn được tài trợ bởi Chương trình dự án của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn phối hợp với Cơ quan phát triển Quốc tế Hoa Kỳ, sau khi kết thúc phiên tòa, các học viên thảo luận sôi nổi và đưa ra nhận xét về phiên tòa. Đa phần các ý kiến đưa ra cho rằng phiên tòa giả định là sự phối hợp cơ quan thực hiện pháp luật hết sức bổ ích đã giúp cho cán bộ hoạt động trong lĩnh vực có liên quan như Công an, Kiểm sát, Tòa án, Kiểm lâm, Biên phòng… quan trọng nhất là để người dân tại địa bàn xã Tả Van hiểu được giá trị của các loại động vật hoang dã nào thuộc loại nguy cấp, quý, hiếm…