Căn cứ Kế hoạch số 33/KH-HĐPH ngày 17/3/2023 phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng trên địa bàn tỉnh Lào Cai năm 2023, Kế hoạch số 60/KH - HĐPHLN ngày 14/8/2023 kiểm tra liên ngành về phối hợp trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng năm 2023 và Quyết định thành lập đoàn kiểm tra số 108/QĐ-HĐPHLN ngày 09/10/2023. Ngày 18/10/2023, Đoàn kiểm tra liên ngành gồm có đại diện các cơ quan: Sở Tư pháp, Công an tỉnh, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, Tòa án nhân dân tỉnh, Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã tiến hành kiểm tra trực tiếp tại các cơ quan tiến hành tố tụng huyện Bảo Thắng. Đoàn kiểm tra do đồng chí Nguyễn Thị Thúy – Phó Giám đốc Sở Tư pháp là Phó trưởng đoàn kiểm tra chủ trì thực hiện. Nội dung kiểm tra về công tác phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng theo quy định tại Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC ngày 29/6/2018, trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, cơ sở giam giữ và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng; Đánh giá công tác phối hợp, giải quyết các khó khăn vướng mắc về trợ gúp pháp lý trong hoạt động tố tụng; đánh giá các vụ việc tố tụng có trợ giúp pháp lý tham gia … Kiểm tra một số hồ sơ vụ án đã thụ lý giải quyết trong thời hiệu kiểm tra; Việc thực hiện công tác báo cáo thống kê; Thảo luận đánh giá chất lượng, hiệu quả công tác phối hợp cũng như việc giải thích về quyền được TGPL và thông báo, thông tin về TGPL. Trực tiếp kiểm tra các địa điểm niêm yết Bảng thông tin, Hộp tin TGPL.

Qua kiểm tra cho thấy, trong thời hiệu kiểm tra, các đơn vị được kiểm tra đã triển khai thực hiện tốt công tác phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng theo TTLT số 10. Lãnh đạo các cơ quan Công an, Viện Kiểm sát, TAND huyện Bảo Thắng đã triển khai quán triệt đầy đủ các quy định của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, Thông tư liên tịch số 10 tới toàn thể cán bộ chiến sỹ, các công chức trong đơn vị nghiên cứu và thực hiện nghiêm túc, bảo đảm quyền được TGPL của các đối tượng thuộc diện TGPL trong các vụ án hình sự, dân sự, hôn nhân và gia đình…;Việc giải thích, thông báo, thông tin về TGPL, đăng ký bào chữa được các cơ quan tố tụng thực hiện nghiêm túc, các biểu mẫu 01, 02, 03 ban hành kèm theo TTLT số 10 được lưu đầy đủ trong hồ sơ vụ án; Các cơ quan tố tụng huyện Bảo Thắng đã thực hiện đầy đủ việc thống kê vào sổ theo dõi vụ việc TGPL trong hoạt động tố tụng theo mẫu số 05 ban hành kèm theo TTLT số 10, thực hiện niêm yết Bảng thông tin về TGPL, đặt hộp tin TGPL tại địa điểm dễ dàng thuận lợi cho người được TGPL tiếp cận; Giao đầy đủ kịp thời các văn bản tố tụng cho người thực hiện TGPL, bảo đảm cho người thực hiện TGPL thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người bào chữa hoặc người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp theo quy định của pháp luật. Xác nhận thời gian và công việc cho người thực hiện TGPL

Đặc biệt, cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Bảo Thắng đã phối hợp rất tốt với Trung tâm TGPL, khi có vụ việc có đối tượng thuộc diện TGPL đã Thông báo ngay cho Trung tâm TGPL để cử Trợ giúp viên pháp lý tham gia tố tụng kịp thời, đúng quy định. Các  thủ tục hành chính được triển khai nhanh chóng, thuận lợi và đảm bảo đúng quy định. Qua thống kê tỷ lệ vụ án hình sự có đối tượng thuộc diện TGPL có yêu cầu TGPL từ ngày 01/01/2022 đến ngày 30/9/2023 là 50/50 đối tượng (đạt tỷ lệ 100%). Trong quá trình phối hợp các bên đã có sự trao đổi, thông tin để đảm bảo quá trình tố tụng được khách quan, toàn diện, đúng quy định. VKSND huyện Bảo Thắng đã kiểm sát chặt chẽ việc thực hiện các quy định về TGPL của các cơ quan tố tụng, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của đối tượng được TGPL qua các giai đoạn tố tụng, trong thời hiệu kiểm tra không phát sinh vụ việc có yêu cầu TGPL trong giai đoạn truy tố. Tòa án nhân dân huyện Bảo Thắng cũng đã thực hiện tốt công tác phối hợp với Trung tâm TGPL đối với việc xét xử các vụ án hình sự: Thông báo lịch xét xử, tạo điều kiện thuận lợi cho các trợ giúp viên nghiên cứu hồ sơ và tham gia phiên tòa. Trong phiên tòa, đã lắng nghe quan điểm bào chữa, bảo vệ của người thực hiện TGPL, trong bản án đã ghi ý kiến, quan điểm của người bào chữa cho bị cáo, bảo vệ cho bị hại, đương sự. Tỷ lệ vụ án có đối tượng thuộc diện TGPL có yêu cầu TGPL đạt tỷ lệ tương đối cao (78,3%).

Đoàn kiểm tra liên ngành về phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng tỉnh làm việc tại Công an huyện Bảo Thắng

 Qua kiểm tra các đơn vị có kiến nghị đề xuất khắc phục những khó khăn vướng mắc bất cập trong quá trình triển khai thực hiện như đề nghị nghiên cứu sửa đổi TTLT số 10 cho thống nhất, cụ thể hơn với Thông tư số 46/2019/TT-BCA của Bộ Công an và sửa đổi khoản 3 điều 7 TTLT số 10 phù hợp với Điều 76 BLTTHS để thống nhất sử dụng 01 biểu mẫu trong hoạt động tố tụng; sửa đổi một số quy định về biểu mẫu tại TTLT số 10; Hội đồng phối hợp liên ngành của tỉnh tiếp thu và sẽ có kiến nghị với Hội đồng phối hợp liên ngành Trung ương, Bộ Tư pháp.

 Nhằm thực hiện tốt hơn Thông tư liên tịch số 10 trong thời gian tới, bảo đảm quyền được TGPL của người bị buộc tội, người bị hại, các đương sự thuộc diện TGPL trong các vụ án, đoàn kiểm tra cũng đã đề nghị các cơ quan tiến hành tố tụng huyện Bảo Thắng tiếp tục quan tâm triển khai thực hiện nghiêm túc các nội dung của TTLT số 10 về trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Thực hiện thông tin, giải thích về quyền được TGPL theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 7 Thông tư liên tịch số 10 đối với tất cả các vụ án mà cơ quan tố tụng thụ lý giải quyết. Đồng thời Thông tin về trợ giúp pháp lý theo mẫu số 04 TTLT số 10 cho Trung tâm TGPL hoặc chi nhánh trực thuộc trung tâm đối với trường hợp người bị buộc tội, bị hại, đương sự tự nhận mình là người được TGPL nhưng chưa có yêu cầu trợ giúp pháp lý…