Triển khai Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật (trong đó có Nghị định số 77/2013/NĐ-CP), Uỷ ban nhân dân tỉnh Lào Cai đã ban hành 22 văn bản chỉ đạo hướng dẫn thực hiện, thành lập Ban chỉ đạo Phòng, chống tác hại của thuốc lá do 01 đồng chí Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh làm Trưởng ban, Giám đốc Sở Y tế là Phó trưởng ban thường trực, các thành viên là đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh, ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Ban chỉ đạo, thường xuyên kiện toàn Ban chỉ đạo khi có sự thay đổi về nhân sự. Các sở, ngành, đơn vị, địa phương đã thành lập Ban chỉ đạo phòng chống tác hại của thuốc lá của cơ quan, đơn vị hoặc phân công cho lãnh đạo phụ trách và cán bộ tham mưu để triển khai các hoạt động phòng chống tác hại của thuốc lá (PCTHCTL). Đồng thời chủ động bố trí nguồn kinh phí từ ngân sách chi cho các hoạt động PCTHCTL tại cơ quan, đơn vị. Qua triển khai đã đạt được một số kết quả nổi bật như sau:

Công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định về PCTHCTL được đẩy mạnh, Uỷ ban nhân dân tỉnh đã chỉ đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể; Uỷ ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố tổ chức tuyên truyền phổ biến và triển khai thực hiện các quy định của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật trong đó có Nghị định số 77/2013/NĐ-CP đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và Nhân dân. Thực hiện lồng ghép phổ biến các quy định của Nghị định số 77/2013/NĐ-CP với việc triển khai tuyên truyền Luật PCTHCTL thông qua các hoạt động như: Tổ chức 01 Hội nghị phổ biến, quán triệt Luật cho 20 thành viên của Ban chỉ đạo tỉnh và tổ giúp việc; phát 178 thông điệp truyền thông về PCTH thuốc lá trên sóng truyền hình, 189 thông điệp về PCTH thuốc lá trên sóng phát thanh; xây dựng 45 phóng sự về PCTH thuốc lá trên sóng truyền hình vào khung giờ 20-21h và phát lại 9h-12h vào hôm sau; đăng tải 139 bài viết trên Báo Lào Cai thường kỳ; tổ chức 356 buổi truyền thông trực tiếp trong trường học, bệnh viện, thôn, tổ dân phố thu hút 45.417 lượt người tham gia; thực hiện 02 cuộc điều tra tình hình sử dụng thuốc lá và thực hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá; sản xuất tài liệu tuyên truyền về PCTHCTL (695 pa nô cỡ nhỏ; 02 pa nô cỡ lớn; 196 băng zoon; 500 biển mica cấm hút thuốc; 4.560 biển cấm hút thuốc lá; in và cấp phát 115.000 tờ gấp, 10.000 áp phích về PCTHTL, 500 áo mưa có khẩu hiệu PCTHTL); thực hiện 02 cuộc điều tra tình hình sử dụng thuốc lá, thực hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá; tổ chức 05 lễ mít tinh, diễn hành cấp tỉnh hưởng ứng Tuần lễ quốc gia không hút thuốc lá và Ngày thế giới không thuốc lá. Công tác tuyên truyền đã góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức, viên chức và người dân về PCTHCTL. Báo cáo điều tra năm 2020 cho thấy 100% lãnh đạo tỉnh, huyện và các cơ quan hành chính nhà nước trong tỉnh hiểu biết các quy định của Luật PCTHCTL; 97% người dân tại cộng đồng hiểu biết về tác hại của thuốc lá trong đó có 66,2% người dân tại cộng đồng hiểu biết về các bệnh do hút thuốc lá gây ra..

Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật được tăng cường, Uỷ ban nhân dân tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương tổ chức 210 đợt kiểm tra, giám sát về PCTHCTL đối với 976 cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh thuốc lá, địa điểm công cộng, Qua kiểm tra đã phát hiện và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm về kinh doanh thuốc lá, buôn lậu thuốc lá với tổng số tiền xử phạt là 209.500.000 đồng. Ngoài xử phạt vi phạm hành chính, các cơ quan chức năng còn thu giữ 5.395 bao thuốc lá điếu nhập lậu, 230 bộ hút tinh dầu, 70 lọ tinh dầu hương vị hoa quả, 5.020 thiết bị đốt tinh dầu hương vị hoa quả để hút không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Triển khai các quy định về thành lập và tổ chức hoạt động cai nghiện, tư vấn cai nghiện tại địa phương, hiện nay trên địa bàn tỉnh Lào Cai không có cơ sở tư nhân đăng ký thành lập cơ sở cai nghiện thuốc lá, tư vấn cai nghiện thuốc lá. Hoạt động tư vấn cai nghiện thuốc lá chủ yếu được thực hiện lồng ghép với hoạt động truyền thông, giáo dục sức khoẻ tại cơ sở khám, chữa bệnh công lập. Thời gian qua, Ngành Y tế thường xuyên cử cán bộ, bác sỹ tham gia các khoá bồi dưỡng về tư vấn cai nghiện, cai nghiện thuốc lá do Bệnh viện Bạch Mai tổ chức.

Bệnh cạnh những kết quả đã đạt được, vẫn còn một số tồn tại trên thực tế như: Việc tổ chức triển khai công tác tư vấn cai nghiện, cai nghiện thuốc lá còn gặp một số khó khăn nhất định, theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá việc cai nghiện thuốc lá được thực hiện trên cơ sở tự nguyện. Thuốc lá không phải là mặt hàng cấm sản xuất, kinh doanh và sử dụng, do đó người hút thuốc lá có quyền lựa chọn việc có hút thuốc hay không hút, hút nhiều hay hút ít. Nhà nước chỉ khuyến khích, hỗ trợ người nghiện thuốc lá từ bỏ thuốc lá chứ không thể ép buộc họ bỏ thuốc lá; chưa có cơ chế, chính sách khuyến khích các cơ sở y tế triển khai tư vấn cai nghiện, điều trị cai nghiện thuốc lá và cấp kinh phí cho hoạt động trên. Đội ngũ bác sĩ tại các cơ sở y tế công lập hiện nay còn thiếu về số lượng, quá tải trong hoạt động chuyên môn nên không tập trung bố trí thời gian cho hoạt động tư vấn cai nghiện và cai nghiện thuốc lá.

Để tiếp tục triển khai có hiệu quả Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, trong đó có Nghị định số 77/2013/NĐ-CP, đề nghị Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ cho các cơ sở y tế trong hoạt động tư vấn cai nghiện, cai nghiện thuốc lá; có cơ chế chính sách đặc thù cho các cơ sở y tế khi tham gia triển khai hoạt động tư vấn cai nghiện và điều trị cai nghiện thuốc lá. Xem xét, trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi,bổ sung quy định của Nghị định số 77/2013/NĐ-CP cho phù hợp với tình hình thực tế góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động PCTHTL trong thời gian tới./.