Đến Nậm Xây hôm nay tôi vẫn cảm thấy phảng phất đâu đó nét u uất của những người phụ nữ chờ chồng, những đứa trẻ mong cha, những người già thu mình đợi con trở về. Nậm Xây là một xã đặc biệt khó khăn của huyện Văn Bàn. Những năm gần đây nhờ đầu tư phát triển nông nghiệp, người dân chịu khó làm ăn mà diện mạo của xã Nậm Xây đã có nhiều thay đổi. Nhưng không phải người dân nào ở xã Nậm Xây cũng chăm chỉ làm ăn.

Lợi dụng hoàn cảnh khó khăn, túng thiếu, một số người dân xã Nậm Xây đã bị mua chuộc bước chân vào con đường mua bán, vận chuyển trái phép chất ma tuý và phải chịu sự trừng phạt nghiêm khắc của pháp luật. Trong ngôi nhà bằng gỗ 5 gian của gia đình Phà Thị Dua cũng vậy, cách đây 1 năm chồng của Dua là Giàng A Quả bị bắt quả tang về hành vi phạm tội về ma tuý và phải chịu mức án tù Chung thân cho hành vi phạm tội của mình. Trong phiên toà xét xử chồng mình, nghe từng lời tuyên án đối với người phụ nữ chân yếu tay mềm như Dua mọi thứ như sụp đổ, tối tăm. Một mình với 3 đứa con, Duy con lớn nhất 13 tuổi, con thứ hai 7 tuổi, con nhỏ nhất mới 5 tuổi.

 Ngôi nhà to đẹp hay những bộ quần áo hợp mốt chắc hẳn cũng chẳng còn ý nghĩa gì khi người đàn ông trụ cột của gia đình đã bị tuyên án Chung thân. Dua đang ở tuổi 30 sẽ vật lộn thế nào với những khó khăn trong cuộc sống, với nỗi lo cơm áo gạo tiền và sự cô đơn khi đêm xuống. Nhưng thay vì chăm chỉ làm ăn nuôi dạy con cái thì Phà Thị Dua lại giống như chồng mình thực hiện hành vi phạm tội về ma tuý. Ngày 15/8/2022 Phà Thị Dua bị công an huyện Văn Bàn bắt quả tang khi đang vận chuyển thuê cho một người phụ nữ không quen biết 02 bánh heroin với tổng khối lượng 705,91g để nhận số tiền công 4 triệu đồng. Phà Thị Dua một lần nữa phải đứng trước toà nghe HĐXX tuyên án nhưng lần này không phải bản án của ai khác mà là bản án của chính mình. Đối với hành vi phạm tội của Phà Thị Dua mức án tù chung thân mà HĐXX tuyên đã là một mức án thể hiện sự nhân đạo, khoan hồng của nhà nước. Trong ngôi nhà của vợ chồng Phà Thị Dua giờ chỉ còn lại 3 đứa trẻ hàng ngày lủi thủi rau cháo nuôi nhau. Rồi tương lai của chúng sẽ như thế nào khi lớn lên thiếu vắng hơi ấm của cha, bàn tay chăm sóc của mẹ.

Ma tuý có thể đem đến cho người ta tiền bạc và một cuộc sống giàu chóng vánh nhưng rất nhanh thôi họ sẽ phải trả giá bằng những năm tháng trong song sắt, thậm chí là chính mạng sống của mình mà dù bao nhiêu tiền cũng không thể đánh đổi được. Những ngôi nhà to đẹp sẽ không còn là niềm mơ ước của người dân nếu nó được xây lên bằng những đồng tiền phi pháp. Những người nông dân hiền hậu thật thà dân dã hiểu được vi phạm pháp luật đặc biệt là liên quan đến ma tuý cuối cùng cũng phải trả một cái giá đắt. Hy vọng rằng trong tương lai không xa khi dân trí được nâng lên, nhận thức của các gia đình về tác hại của ma tuý đầy đủ hơn người ta sẽ không còn thấy những ngôi nhà lặng lẽ ở xã Nậm Xây.