Thực hiện Công điện số 766/CĐ-TTg ngày 24/8/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường các giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý hoạt động “tín dụng đen”; Kế hoạch số 452/KH-BCA-VP ngày 05/9/2023 của Bộ Công an về mở đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”, UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành Văn bản số 4943/UBND-NC ngày 29/9/2023 về việc tiếp tục tăng cường các giải pháp đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen” trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Chỉ đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể, Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố và các cơ quan có liên quan tiếp tục chỉ đạo triển khai thực hiện quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm tại Kế hoạch số 246/KH-UBND ngày 08/7/2019 của UBND tỉnh về thực hiện Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 25/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phòng ngừa đấu tranh với TP&VPPL liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”. Chủ động triển khai các giải pháp phòng ngừa, đấu tranh hiệu quả với phương thức, thủ đoạn mới của TP&VPPL liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”.

Xác định rõ trách nhiệm, tạo sự phối hợp đồng bộ, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia tích cực vào công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật nói chung và công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen” nói riêng.  Công an tỉnh thực hiện tốt vai trò Cơ quan Thường trực trong phòng, chống tội phạm; nắm và dự báo tốt tình hình, chủ động và kịp thời tham mưu Thường trực UBND tỉnh ban hành văn bản số 4943/UBND-NC ngày 29/9/2023 về việc tiếp tục tăng cường các giải pháp đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”, chỉ đạo các Sở, ban, ngành, đoàn thể, Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố và các cơ quan có liên quan thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Công điện số 766/CĐ-TTg ngày 24/8/2023 của Thủ tướng Chính phủ, đồng thời phối hợp trong phòng ngừa, đấu tranh với TP&VPPL liên quan đến hoạt động TDĐ. Tập trung triển khai có hiệu quả Kế hoạch số 452/KH-BCA-V01 ngày 05/9/2023 của Bộ Công an; Kế hoạch số 26/KH-C02-P6 ngày 12/9/2023 của Cục C02 Bộ Công an. Ban hành Kế hoạch số 1223/KH-CAT-PC02-PV01 ngày 08/9/2023 của Công an tỉnh về mở đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen” gắn với việc thực hiện Kế hoạch số 131/KH-BCA-CSHS ngày 30/03/2021 về phòng, chống tội phạm có tổ chức, tội phạm xuyên quốc gia giai đoạn 2021-2025, triển khai đồng bộ các mặt công tác, kiên quyết đấu tranh với các loại tội phạm liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”. Siết chặt quản lý nhà nước về ANTT có liên quan đến công tác phòng, chống TP&VPPL liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”; quản lý chặt chẽ các cơ sở kinh doanh cầm đồ, các cơ sở kinh doanh dịch vụ cho vay, kinh doanh tài chính, có hình thức xử lý nghiêm đối với các cơ sở hoạt động không phép, biến tướng để hoạt động “tín dụng đen”, đòi nợ thuê; ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý ngành, nghề đầu tư kinh doanh, kiểm soát chặt chẽ hoạt động của các cơ sở, nhất là các cơ sở dễ phát sinh hoạt động tín dụng đen; tiến hành rà soát, triển khai các biện pháp quản lý đối với người tham gia họ, phường… Quản lý, theo dõi chặt số đối tượng có điều kiện, khả năng, biểu hiện hoạt động phạm tội về “tín dụng đen” để phòng ngừa hoạt động phạm tội. Đấu tranh mạnh với các loại tội phạm phát sinh từ hoạt động “tín dụng đen” và các loại tội phạm thường có mối quan hệ với “tín dụng đen” (cờ bạc, ma tuý…).

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh tỉnh Lào Cai tăng cường tuyên truyền, phổ biến cơ chế, chính sách, chương trình tín dụng đến người dân và doanh nghiệp, chỉ đạo các tổ chức tín dụng căn cứ vào mục đích sử dụng vốn, nguồn thu nhập của khách hàng, quy định về giải ngân để áp dụng phương thức cho vay, giải ngân linh hoạt, phù hợp với mục đích đã thẩm định, hợp đồng đã ký; tập trung phát triển, đa dạng hóa thị trường tài chính, đơn giản hóa thủ tục vay vốn, nâng cao hiệu quả thẩm định và đánh giá tín nhiệm khách hàng để tăng cường khả năng cho vay không đảm bảo bằng tài sản; tiếp tục nhân rộng mô hình “cho vay lưu động”.  Đẩy mạnh quản lý, giám sát chặt chẽ đối với các Tổ chức tín dụng, kiểm tra, thanh tra tập trung vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như công tác huy động vốn, cấp tín dụng, thanh toán…; thường xuyên thực hiện công tác xác minh, đối chiếu khách hàng tiền vay, tiền gửi nhằm phòng ngừa, phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật. Phối hợp, hỗ trợ Cơ quan điều tra trong việc yêu cầu các Tổ chức tín dụng kịp thời cung cấp đầy đủ thông tin, tài liệu liên quan đến các chủ tài khoản phục vụ công tác điều tra, thi hành án.

Sở Thông tin và Truyền thông tăng cường công tác quản lý nhà nước lĩnh vực viễn thông và an toàn thông tin, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xóa bỏ các bài viết, nội dung, hình ảnh… quảng cáo trái phép, các trang Web, đường dẫn, ứng dụng có liên quan đến “tín dụng đen”. Rà soát, phát hiện vi phạm, xử lý hoặc đề xuất, phối hợp xử lý các hành vi vi phạm trên không gian mạng, trong đó có TP&VPPL liên quan đến hoạt động "tín dụng đen". Tăng cường chỉ đạo, kiểm tra các doanh nghiệp cung cấp, kinh doanh dịch vụ viễn thông di động trên địa bàn tỉnh, thực hiện các biện pháp quyết liệt để xử lý triệt để tình trạng sim thuê bao di động có thông tin đăng ký không đúng quy định trên địa bàn tỉnh (sim không chính chủ); chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông trên địa bàn tỉnh thực hiện ngăn chặn, ngừng cung cấp dịch vụ đối với các thuê bao liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”.

Sở Tư pháp tổ chức nhiều hoạt động phổ biến, tuyên truyền, quán triệt pháp luật về cho vay trong các giao dịch dân sự theo quy định của Bộ luật Dân sự, các Nghị định của Chính phủ; phối hợp Cục Thi hành án dân sự tỉnh tổ chức phổ biến, tuyên truyền hướng dẫn nghiệp vụ, bồi dưỡng nghiệp vụ cho Chấp hành viên, Thẩm tra viên cấp huyện và công chức khác trong công tác thi hành các bản án, quyết định liên quan đến việc vay, mượn dân sự. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra về hoạt động công chứng nhằm phòng ngừa hoạt động “tín dụng đen” lợi dụng hoạt động công chứng để hợp pháp hóa việc chiếm đoạt tài sản, đồng thời phổ biến pháp luật về công chứng nhằm nâng cao đạo đức nghề nghiệp của Công chứng viên, góp phần phòng, chống TP&VPPL liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân trên địa bàn tỉnh Lào Cai.

Sở Kế hoạch và Đầu tư Chỉ đạo các cơ quan kiểm soát chặt chẽ việc đăng ký doanh nghiệp, hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh dịch vụ cầm đồ, các công ty tài chính, công ty mua bán nợ... trên địa bàn theo quy định của pháp luật. Phối hợp chặt chẽ với lực lượng Công an trong việc xem xét cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về ANTT cho các CSKDDV cầm đồ hoạt động theo hình thức Công ty tài chính, Công ty mua bán nợ...; cung cấp thông tin của pháp nhân, doanh nghiệp phục vụ công tác điều tra các vụ án hình sự liên quan đến “tín dụng đen”. Phối hợp tổ chức hậu kiểm việc chấp hành quy định của pháp luật về đầu tư, kinh doanh.

Sở Văn hóa và Thể thao Triển khai các chương trình, kế hoạch, phối hợp thực hiện tổ chức tuyên truyền pháp luật phòng, chống tội phạm liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”; tuyên truyền, xây dựng, nhân rộng mô hình điển hình tiên tiến về phòng, chống tội phạm để cán bộ, công nhân viên chức, nhân dân nâng cao hiểu biết về pháp luật, nâng cao cảnh giác phòng, chống tội phạm. Tăng cường quản lý hoạt động quảng cáo theo quy định của pháp luật; phối hợp với các cơ quan, chính quyền địa phương ngăn chặn, bóc gỡ, tháo dỡ hoặc xóa quảng cáo, tờ rơi có nội dung liên quan đến “tín dụng đen” và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong hoạt động quảng cáo.

Sở Giáo dục và Đào tạo Tăng cường quản lý, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đối với đội ngũ giáo viên, người lao động và học sinh về chính sách, quy định của pháp luật trong hoạt động vay và cho vay; hướng dẫn vay vốn ngân hàng, tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính hợp pháp khi có nhu cầu chính đáng, không cầm cố, thế chấp tài sản trái pháp luật, không tham gia vào hoạt động “tín dụng đen”.

Các cơ quan, đơn vị tăng cường công tác tuyên truyền về phòng, chống hoạt động “tín dụng đen” thông qua các cuộc họp giao ban hàng ngày, tháng, quý; xây dựng phóng sự tuyên truyền “Đảm bảo nguồn vốn tín dụng cho phát triển”; tổ chức các hoạt động tuyên truyền, vận động cán bộ, công chức, viên chức, người dân tại địa phương tích cực tham gia phòng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm nói chung, tội phạm, vi phạm liên quan đến “tín dụng đen” nói riêng. xây dựng phóng sự tuyên truyền “Đảm bảo nguồn vốn tín dụng cho phát triển”. Kết quả: đã đăng 05 tin bài; tổ chức tuyên truyền được 22 buổi với hơn 4100 người tham dự với nội dung: Tuyên truyền về tình hình, tác hại của việc vay vốn dưới hình thức “tín dụng đen”, những phương thức, thủ đoạn cho vay lãi nặng, lừa đảo thông qua huy động vốn tự phát với lãi suất cao bất thường, các hành vi đòi nợ trái pháp luật; các ứng dụng vay tiền online được cài đặt trên điện thoại di động (smartphone) hoặc máy tính bảng (còn gọi là App điện tử) các App cho vay này được quảng cáo trên Internet, các trang mạng xã hội (zalo, facebook) để chào mời vay tiền với thủ tục đơn giản, lãi suất thấp, không cần thế chấp tài sản; vận động nhân dân không tham gia, tiếp tay cho hoạt động “tín dụng đen” và đòi nợ thuê. Qua đó, nhận thức của người dân có nhiều chuyển biến tích cực, nhất là đối với những người có nhu cầu vay và những người đang vay vốn dưới hình thức “tín dụng đen”. Công tác phát hiện, tiếp nhận, xử lý, điều tra, truy tố, xét xử các vụ việc, vụ án có liên quan đến hoạt động “tín dụng đen” Công tác phát hiện, đấu tranh xử lý 02 vụ/02 đối tượng có hành vi cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự “tín dụng đen. Các sở, ban, ngành, đoàn thể, UBND các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh đã xây dựng kế hoạch tổ chức phổ biến, quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc. Đã tạo bước chuyển biến đáng kể trong nhận thức và hành động của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ngành, đoàn thể đối với công tác đấu tranh phòng, chống TP&VPPL liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”; ý thức chấp hành pháp luật, tự giác tham gia công tác đấu tranh và tố giác tội phạm của đại bộ phận quần chúng Nhân dân được nâng lên.

Hiện nay, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật (TP&VPPL) liên quan đến hoạt động “tín dụng đen” (TDĐ) còn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, gia tăng với một số phương thức, thủ đoạn mới; (1) Các đối tượng hoạt động “tín dụng đen” sẽ tăng cường sử dụng công nghệ cao, mạng xã hội mời chào, dụ dỗ vay tiền với nhiều thủ đoạn tinh vi như cho vay trực tuyến, vay qua ứng dụng, phần mềm hoặc lập các tài khoản, hội nhóm trên mạng xã hội; (2) Lập các hợp đồng mua bán, giao nhận tiền, tài sản khống, ép người đi vay dùng tiền vay thực hiện khống các hành vi vi phạm pháp luật nhằm gây bất lợi về pháp lý cho người vay; (3) Lợi dụng tâm lý ham lợi của người có tiền nhàn rỗi, có nhu cầu đầu tư kinh doanh để kêu gọi huy động vốn, kinh doanh đa cấp, tiền ảo trên không gian mạng hứa hẹn trả lãi suất cao bất thường; (4) Lợi dụng các chương trình an sinh xã hội, các giải pháp tài chính hỗ trợ người dân, các đối tượng có thể móc nối với các cán bộ có liên quan để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản dưới hình thức vay tiền; (5) Các đối tượng hoạt động đòi nợ núp bóng các doanh nghiệp, móc nối với các đối tượng có tiền án, tiền sự, nhóm tội phạm hoạt động biến tướng dưới các hình thức kinh doanh dịch vụ bảo vệ, mua bán nợ, uỷ quyền đòi nợ, tư vấn luật, tư vấn tài chính sẽ phát sinh các hành vi phạm tội từ việc đòi nợ và việc bị đòi nợ như giết người, cướp, trộm cắp, cố ý gây thương tích, bắt giữ người trái pháp luật, cưỡng đoạt tài sản, hủy hoại tài sản… (6) Quy định của pháp luật về xử lý TP&VPPL liên quan đến hoạt động "tín dụng đen" còn khó khăn trong việc áp dụng, một số hành vi chưa thể xử lý vì chưa có văn bản quy định, hướng dẫn, tạo ra kẽ hở để các đối tượng hoạt động, chế tài xử phạt còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe so với lòng tham từ mức lợi nhuận bất chính do “tín dụng đen” mang lại.