Thời gian tới, dự báo tình hình quốc tế còn tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Ở trong nước, có những thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen nhưng khó khăn, nhưng thách thức nhiều hơn, nhất là áp lực giá vật liệu xây dựng làm tăng chi phí đầu vào của hoạt động xây dựng, quy mô vốn đầu tư công năm 2023 tăng 23% so với năm 2022, khối lượng công việc nhiều, yêu cầu tiến độ và chất lượng cao. Trong bối cảnh đó, việc đẩy mạnh phân bổ, giải ngân vốn đầu công, thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, 03 Chương trình mục tiêu quốc gia là yêu cầu vừa mang tính cấp bách, vừa có ý nghĩa chiến lược và cũng là nhiệm vụ trọng tâm góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn... Để phấn đấu giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 đạt kết quả cao nhất, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 08/CT-TTg ngày 23 tháng 3 năm 2023 về các nhiệm vụ, giải pháp  trọng tâm đẩy mạnh phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công, 03 chương trình mục tiêu quốc gia năm 2023, thực hiện chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiếp tục thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đề ra theo các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, văn bản chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ; theo chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực quản lý nhà nước được giao tập trung quán triệt, thực hiện nghiêm các quan điểm, định hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau đây:

Quan điểm, định hướng chỉ đạo điều hành quán triệt, bám sát chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước, nâng cao nhận thức, vai trò, ý nghĩa của đầu tư công đối với phát triển kinh tế - xã hội; xác định giải ngân vốn đầu tư công là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu của các cấp, các ngành, thực hiện điều hành chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả phù hợp với tình hình và yêu cầu thực tiễn trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn. Bám sát, nhận diện và đánh giá đúng tình hình, tăng cường năng lực dự báo, phản ứng chính sách, chú trọng nâng cao chất lượng công tác chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị dự án. Chủ động, linh hoạt, hiệu quả trong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế, cơ chế, chính sách. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đề cao trách nhiệm, nêu gương người đứng đầu. Tăng cường phối hợp giữa các bộ, cơ quan trung ương, địa phương, đơn vị, bảo đảm hiệu quả, làm việc nào dứt điểm việc đó, không để kéo dài, gây ách tắc, lãng phí nguồn lực. Đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách thủ tục hành chính trong mọi mặt hoạt động đầu tư công; tăng cường công tác hậu kiểm trong giải ngân vốn đầu tư công. Khơi thông, huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực cho đầu tư, lấy đầu tư công dẫn dắt và kích hoạt đầu tư tư.

Mục tiêu phấn đấu tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước năm 2023 trên 95% kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao.

Nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đối với kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025 và năm 2023

Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổng hợp các dự án hoàn thiện thủ tục đầu tư, đủ điều kiện giao kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo quy định tại Nghị quyết số 69/2022/QH15 của Quốc hội; đề xuất phương án xử lý đối với số vốn ngân sách trung ương của Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 đã phân bổ cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương nhưng không thể giao chi tiết cho các nhiệm vụ, dự án theo quy định; trong đó ưu tiên điều chỉnh cho nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư. Hướng dẫn các bộ, cơ quan trung ương và địa phương tổ chức đánh giá giữa kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 trong tháng 4 năm 2023. Phối hợp với Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện điều hòa linh hoạt vốn giữa Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, bảo đảm giải ngân toàn bộ số vốn của Chương trình trong năm 2023 theo Nghị quyết số 10/NQ-CP ngày 03 tháng 02 năm 2023 của Chính phủ. Trường hợp vượt thẩm quyền, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ động báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định theo đúng quy định. Theo dõi tiến độ thực hiện giải ngân của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương, kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ ban hành các giải pháp điều hành linh hoạt, thích ứng với điều kiện thực tế nhằm hoàn thành các mục tiêu giải ngân vốn năm 2023. Đôn đốc, hướng dẫn các bộ, cơ quan, địa phương liên quan khẩn trương xây dựng, thẩm định, hoàn thiện các quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch. Hướng dẫn, xử lý các khó khăn, vướng mắc liên quan đến chức năng quản lý nhà nước của Bộ Kế hoạch và Đầu tư như công tác quy hoạch, đấu thầu và công tác kế hoạch, thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn các dự án nhóm A do Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư...

Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, hoàn thiện theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi quy định pháp luật, cơ chế, chính sách liên quan đến đầu tư công theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước, như nhiệm vụ chi của ngân sách địa phương để đầu tư dự án qua địa bàn 2 địa phương, quy trình, điều kiện cho các đơn vị sự nghiệp vay lại vốn vay ODA và vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài. Kịp thời tiếp nhận, xử lý, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến quy trình thủ tục đàm phán, ký kết Hiệp định, rút vốn, giải ngân của các dự án sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài triển khai trong năm 2023 theo từng nhóm nhà tài trợ. Theo dõi sát diễn biến giá cả thị trường, kịp thời nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền các giải pháp điều hành giá, các chính sách về thuế, phí và các chính sách khác, góp phần ổn định giá cả, giảm chi phí cho doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng. Chỉ đạo Kho bạc Nhà nước kịp thời thực hiện thanh toán khối lượng hoàn thành, đẩy mạnh thanh toán qua dịch vụ công trực tuyến của Kho bạc Nhà nước nhằm tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại của các chủ đầu tư, công khai minh bạch quá trình xử lý hồ sơ tại cơ quan kiểm soát thanh toán; chỉ đạo các đơn vị chức năng bảo đảm nguồn thanh toán cho các dự án; phối hợp với nhà tài trợ, các cơ quan, đơn vị liên quan kịp thời xử lý các vướng mắc về thanh, quyết toán, đàm phán, ký kết hiệp định, rút vốn từ nhà tài trợ.

Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh liên quan đến quy trình cấp phép mỏ, khai thác nguyên vật liệu đá, cát, đất, sỏi cho dự án đầu tư công, bảo đảm nhanh, hiệu quả, đúng quy định pháp luật. Đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án đánh giá tài nguyên khoáng sản phục vụ khai thác cát biển, đáp ứng nhu cầu san lấp các dự án đường cao tốc và hạ tầng giao thông, đô thị vùng đồng bằng sông cửu Long, để có kết quả đánh giá vào cuối năm 2023. Hướng dẫn thủ tục hỗ trợ đền bù các khu vực công trình quốc phòng để các địa phương có căn cứ thực hiện, triển khai phục vụ cho dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm. Phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính giải quyết những vướng mắc trong định giá đất, thu tiền sử dụng đất, bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án đầu tư công...

Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan theo dõi sát tình hình, diễn biến thị trường vật liệu xây dựng, đặc biệt là các vật liệu chủ yếu, kịp thời đề xuất, báo cáo Thủ tướng Chính phủ các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc bảo đảm cung cầu, kiểm soát giá vật liệu xây dựng.

Các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương:Theo chức năng, nhiệm vụ được giao tiếp tục rà soát các văn bản pháp lý liên quan đến triển khai, thực hiện dự án đầu tư công để chủ động xử lý theo thẩm quyền; trường hợp vượt thẩm quyền, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phương án xử lý cụ thể để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công.Khẩn trương ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành tiêu chuẩn, định mức liên quan đến ngành, lĩnh vực được phân công quản lý để làm cơ sở lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư cho các dự án không có cấu phần xây dựng.Khẩn trương phân bổ chi tiết toàn bộ kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 được giao, tập trung chỉ đạo thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra tại các Nghị quyết của Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, coi đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm; bảo đảm đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải. Lập kế hoạch giải ngân chi tiết từng dự án và tuân thủ nghiêm kế hoạch theo từng tháng, quý. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hiện trường, đôn đốc các nhà thầu, tư vấn đẩy nhanh tiến độ. Phân công cụ thể lãnh đạo chịu trách nhiệm theo dõi tiến độ thực hiện; bám sát, kịp thời tháo gỡ khó khăn và chịu trách nhiệm về kết quả giải ngân của từng dự án, coi đây là căn cứ đánh giá xếp loại mức độ hoàn thành nhiệm vụ được giao trong năm 2023. Rà soát, phát hiện, xử lý nhanh, kịp thời, hiệu quả các khó khăn, vướng mắc về pháp lý, chủ động xử lý theo thẩm quyền, nếu vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp trên trực tiếp; trong đó, lựa chọn đúng các điểm nghẽn, nút thắt để tập trung giải quyết, bảo đảm trọng tâm, trọng điểm, mang lại hiệu quả, tác động rõ rệt. Người đứng đầu bộ, cơ quan Trung ương và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trực tiếp phối hợp, làm việc với các bộ quản lý ngành, lĩnh vực để giải quyết vướng mắc phát sinh. Áp dụng các hình thức đấu thầu phù hợp với tính chất dự án, đúng quy định pháp luật, lựa chọn nhà thầu có đủ năng lực thi công, lựa chọn hình thức Hợp đồng phù hợp theo quy định, tránh để tình trạng các nhà thầu có tâm lý chờ điều chỉnh giá đối với Hợp đồng trọn gói thi công. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong giải ngân vốn đầu tư công; tập trung đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, tiến độ thi công, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc về đất đai, tài nguyên...; có chế tài xử lý nghiêm khắc theo quy định pháp luật các chủ đầu tư, Ban quản lý dự án, tổ chức, cá nhân cố tình gây khó khăn, cản trở, làm chậm tiến độ giao vốn, thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công. Thay thế kịp thời những cán bộ, công chức, viên chức yếu kém về năng lực, trì trệ, gây nhũng nhiễu, phiền hà, kiên quyết xử lý các hành vi tiêu cực trong quản lý đầu tư công. Thực hiện tạm ứng, thu hồi tạm ứng, nghiệm thu, thanh toán vốn đầu tư theo đúng quy định và ngay khi có khối lượng; chủ động rà soát điều chuyển vốn theo thẩm quyền giữa các dự án chậm giải ngân sang các dự án có khả năng giải ngân tốt hơn, còn thiếu vốn theo quy định. Thực hiện giải ngân theo đúng kế hoạch được Quốc hội quyết nghị, Thủ tướng Chính phủ giao, kiên quyết không trả lại kế hoạch vốn năm 2023. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, theo dõi, giám sát tiến độ dự án đầu tư công. Nhận thức, xác định công tác chuẩn bị đầu tư là nhiệm vụ quan trọng, điều kiện căn bản quyết định tính khả thi, hiệu quả của dự án, thực hiện cơ chế phân công, phối hợp rõ ràng, cụ thể về thẩm quyền, trách nhiệm giữa các cơ quan, đơn vị trong việc hoàn thiện thủ tục đầu tư dự án. Chủ động bố trí vốn đầu tư công cho công tác chuẩn bị đầu tư, không để bị động, không để tình trạng có vốn mới làm công tác chuẩn bị đầu tư, vốn chờ dự án phê duyệt, vốn chờ thủ tục. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, đào tạo thường xuyên cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý đầu tư công, Ban Quản lý dự án.

Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; giao trực tiếp mỏ vật liệu xây dựng thông thường cho ban quản lý dự án, chủ đầu tư, nhà thầu thi công, không để xảy ra việc giao không đúng đối tượng, mua đi bán lại; xác định vị trí, diện tích bãi đổ thải sử dụng cho các dự án. Tập trung giải quyết công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ tái định cư, công tác dân vận kịp thời, đúng quy định, bảo đảm đúng pháp luật và hài hòa lợi ích của Nhà nước và người dân, không để xảy ra khiếu kiện, phát sinh thành điểm nóng về an ninh, trật tự. Cập nhật, điều chỉnh công bố giá vật liệu xây dựng, chỉ số giá xây dựng đáp ứng yêu cầu quản lý chi phí đầu tư xây dựng, hợp đồng xây dựng theo quy định của Luật Xây dựng và Nghị định số 10/2021/NĐ-CP ngày 09 tháng 02 năm 2021 của Chính phủ làm cơ sở điều chỉnh gói thầu, tổng mức đầu tư dự án. Kiểm soát tình trạng biến động giá nguyên, nhiên vật liệu xây dựng và xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, nâng giá trục lợi. Chỉ đạo thực hiện theo tiến độ, kế hoạch các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia phân cấp cho các địa phương là cơ quan chủ quản thực hiện dự án, xác định vị trí, diện tích bãi đổ thải sử dụng cho các dự án này.

Đối với Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội:

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẩn trương báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trước ngày 25 tháng 3 năm 2023 về việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 31/2022/NĐ-CP về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh; dự kiến khả năng thực hiện, số tiền có thể giải ngân đến hết thời hạn của Chương trình, phương án đối với số tiền còn lại không sử dụng hết. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trước ngày 25 tháng 3 năm 2023 về cụ thể số tiền còn dư sau khi thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động, đề xuất phương án xử lý.

Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương: Khẩn trương phê duyệt chủ trương đầu tư các dự án dự kiến bố trí từ nguồn Chương trình đã được Thủ tướng Chính phủ thông báo theo tiến độ yêu cầu. Phân công cụ thể lãnh đạo trực tiếp chỉ đạo theo dõi tiến độ thực hiện dự án thuộc Chương trình và chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện và giải ngân của dự án này. Định kỳ hằng tháng báo cáo tình hình thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn của Chương trình trên Hệ thống thông tin quốc gia về đầu tư công.

 Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính tiếp tục rà soát, tổng hợp các dự án hoàn thiện thủ tục đầu tư, đủ điều kiện giao vốn còn lại của Chương trình theo đúng quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo quy định.

 Đối với việc thực hiện 03 Chương trình mục tiêu quốc gia: Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình mục tiêu quốc gia trực tiếp chỉ đạo, điều hành, kịp thời đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện Chương trình tại các bộ, địa phương.

Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Tăng cường hoạt động chỉ đạo, điều hành của ban chỉ đạo các cấp; rà soát danh mục các dự án đầu tư, sắp xếp theo thứ tự ưu tiên về tính khả thi, hiệu quả, bảo đảm trọng tâm trọng điểm, dứt khoát không dàn trải, manh mún trong quá trình tổ chức thực hiện. Rà soát, tổng hợp dữ liệu thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ, danh mục dự án đầu tư, kết quả giải ngân kế hoạch vốn ngân sách nhà nước năm 2023 (bao gồm vốn hỗ trợ từ ngân sách trung ương và vốn cân đối từ ngân sách địa phương), định kỳ báo cáo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, các cơ quan chủ Chương trình trước ngày 23 hằng tháng. Chỉ đạo đơn vị chức năng phối hợp với Kho bạc Nhà nước làm thủ tục kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương trong nước năm 2022 (bao gồm cả kế hoạch năm 2021 đã được kéo dài sang năm 2022) của 03 Chương trình mục tiêu quốc gia chưa giải ngân đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2023.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan khẩn trương nghiên cứu, xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 27/2022/NĐ-CP theo trình tự thủ tục rút gọn, báo cáo Chính phủ trước ngày 25 tháng 3 năm 2023. Khẩn trương chủ trì, thống nhất với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan đề xuất phương án xử lý vướng mắc về việc giao kế hoạch vốn sự nghiệp nguồn ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025 thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, báo cáo Chính phủ trước ngày 25 tháng 3 năm 2023.

Bộ Tài chính: Chủ động tổng hợp kết quả giải ngân vốn ngân sách nhà nước thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia (bao gồm vốn đầu tư phát triển, vốn sự nghiệp), định kỳ trước ngày 25 hằng tháng báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và đồng gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Khẩn trương trình Chính phủ cho ý kiến để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc bổ sung dự toán ngân sách nhà nước năm 2023 để thực hiện 02 nhiệm vụ: cải thiện dinh dưỡng và hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo theo chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ tại văn bản số 948/VPCP-KTTH ngày 16 tháng 02 năm 2023. Các Bộ, cơ quan chủ Chương trình mục tiêu quốc gia hướng dẫn các cơ quan, địa phương triển khai các dự án thành phần kịp thời, sát thực, khả thi, đúng quy định.