Theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015 thì người vi phạm giao
thông phải có hành vi vi phạm một trong các tội được quy định tại Bộ luật trên
thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, các tội xâm phạm an toàn giao
thông được quy định tại mục 1 chương XXI Bộ luật Hình sự 2015.
VD: Điều 260 quy định về tội vi phạm quy định về tham gia giao
thông như sau:
1.Người nào tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an
toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các
trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng,
phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Làm chết người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà
tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở
lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới
500.000.000 đồng.
2.Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù
từ 03 năm đến 10 năm:
a) Không có giấy phép lái xe theo quy định;
b) Trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở
có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy hoặc chất kích
thích mạnh khác;
c) Bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp
người bị nạn;
d) Không chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển hoặc hướng dẫn
giao thông;
đ) Làm chết 02 người;
e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở
lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%:
g) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới
1.500.000.000 đồng.
3.Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù
từ 07 năm đến 15 năm:
a) Làm chết 03 người trở lên;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở
lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;
c) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.
Trường hợp vi phạm giao thông bị xử lý vi phạm
hành chính
Các trường hợp vi phạm giao thông không gây ảnh hưởng đáng kể cho
trật tự an ninh, an toàn xã hội và không được quy định tại Bộ luật hình sự 2015
thì bị xử lý hành chính.
Quy định chi tiết về hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực
giao thông và các hình thức xử lý đối với từng hành vi vi phạm được quy định
trong Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh
vực giao thông đường bộ, đường sắt và Nghị định 132/2015/NĐ-CP quy định về xử
phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đường thủy nội địa.
VD: Phạt tiền từ 200.000 đồng đến 400.000 đồng đối với người điều
khiển xe bấm còi trong đô thị và khu đông dân cư trong thời gian từ 22 giờ ngày
hôm trước đến 05 giờ ngày hôm sau, trừ các xe ưu tiên đang đi làm nhiệm vụ theo
quy định.
Trường hợp vi phạm giao thông bị xử lý dân sự
Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015 quy định
Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức
khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của
người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp thiệt hại phát
sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại.
Như vậy, các hành vi vi phạm giao thông nếu gây ra các thiệt hại
về tính mạng, sức khỏe, tài sản,…thì phải bồi thường theo quy định của pháp
luật.
Tùy vào tính chất, mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm giao
thông với xã hội mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể kết hợp các chế tài
để xử lý đối với hành vi đó.
VD: Khoản 1 Điều 262 Bộ luật Hình sự 2015 quy định
Người nào chịu trách nhiệm trực tiếp về việc
điều động hoặc về tình trạng kỹ thuật mà cho phép đưa vào sử dụng phương tiện
giao thông cơ giới đường bộ, xe máy chuyên dùng rõ ràng không bảo đảm tiêu
chuẩn an toàn kỹ thuật gây thiệt hại cho người khác thì bị phạt tiền từ
20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm
hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Từ những quy định pháp luật và số liệu trong 9 tháng năm
2022, lực lượng cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông đã phát hiện, xử lý
5.019 trường hợp vi phạm, tước 1.069 giấy phép lái xe, tạm giữ 1.519 phương
tiện, xử phạt 14,1 tỷ đồng. Trong đó, phát hiện, xử lý 761 trường hợp vi phạm
về nồng độ cồn (tạm giữ 761 phương tiện, tước giấy phép lái xe 503 trường hợp,
phạt tiền hơn 5 tỷ đồng); 411 trường hợp vi phạm quy định về tải trọng, cơi nới
kích thước thành thùng (tước giấy phép lái xe 112 trường hợp, phạt tiền 3,3 tỷ
đồng). Qua kiểm tra đã vận động chủ phương tiện tự nguyện cắt thành thùng gần
500 phương tiện vi phạm.
Về trật tự đô thị, báo cáo cho thấy, trong 9 tháng năm 2022, thành
phố Lào Cai và các địa phương đã xử lý 48 trường hợp vi phạm, tháo dỡ gần
18.000 biển rao vặt nhỏ, 44 biển quảng cáo lớn, 13 bục lên xuống vỉa hè
và thu giữ hàng trăm biển quảng cáo 2 chân. Riêng thanh tra giao thông đã lập
biên bản xử phạt 27 trường hợp vi phạm về bảo vệ kết cấu hạ tầng với số tiền xử
lý là 172 triệu đồng; phát hiện, xử lý 10 trường hợp vi phạm về trật tự xây
dựng đô thị với số tiền xử phạt 435 triệu đồng.
Những vi phạm pháp luật về giao thông sẽ được xử lý theo quy định,
để thực hiện tốt công tác này nhiệm vụ trong thời gian tới theo chỉ đạo của
đồng chí Nguyễn Trọng Hài, Phó Chủ tịch UBND
tỉnh yêu cầu tại phiên họp, từ nay đến cuối năm, các cấp, ngành,
địa phương bám sát nhiệm vụ của “Năm an toàn giao thông 2022” và “Năm trật tự
và văn minh đô thị 2022” để tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo trong triển khai các
giải pháp đảm bảo trật tự, an toàn giao thông; nâng cao năng lực, hiệu lực,
hiệu quả của lực lượng tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm về trật tự, an toàn
giao thông, nhất là việc kiểm soát tải trọng, xử lý xe dù, bến cóc, xử lý vi
phạm nồng độ cồn đối với lái xe. Cùng với đó, đẩy mạnh hơn nữa xử lý những hành
vi vi phạm trật tự đô thị và hành lang an toàn đường bộ… Ngành giao thông vận
tải - xây dựng phối hợp với các cơ quan, đơn vị tiếp tục rà soát các điểm đen,
điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ, đường huyện…
Lực lượng cảnh sát giao thông và thanh tra giao thông xây dựng kế hoạch triển
khai các giải pháp đảm bảo an toàn giao thông trong dịp nghỉ Tết dương lịch và
Tết âm lịch 2023 cũng như trong thời gian diễn ra các sự kiện chính trị, văn
hóa, du lịch của tỉnh...